ایران کجای بازار حلال قرار دارد؟

ایران، چهارمین کشور مصرف کننده اسلامی غذا و نوشیدنی حلال

 برند حلال در همه جای دنیا برای مردم شناخته شده است، حالا هم که تقریبا 28 درصد جمعیت روی زمین را مسلمانان تشکیل می دهند، برند حلال شناخته شده تر از قبل شده است. البته که برند حلال تنها مختص به مسلمانان نیست و دیگر ادیان هم از این محصولات استفاده می کنند. اما با این حال، مفهوم حلال به یکی از مهمترین و پرکاربردترین مفاهمی در عرصه تجارت و گردشگری به ویژه در میان کشورهای اسلامی تبدیل شده است. در دیگر کشورها هم به دلیل فراهم کردن خدماتی مانند گردشگری برای مسلمانان این مفهوم به کار گرفته می شود.

موسسه پژوهش هاي برنامه ريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي در گزارشی به بررسی «توليد و صادرات مواد غذايي حلال در دنيا» پرداخته است. طبق این گزارش نمی توان از حجم تولید محصولات حلال برآورد مشخصی داشت، اما از طریق بررسی مصرف و تجارت محصولات می توان تا حد زیادی به وضعیت تجارت غذای حلال دست یافت.

براساس گزارش ارائه شده توسط فاروک و دیگران، ارزش مصرف غذا و  نوشیدنی مسلمانان جهان در سال 2013 نسبت به 2012 معادل 10.8 درصد رشد یافته و به 1292 میلیارد ریال رسیده است. بازار غذای حلال در این سال 17.7 درصد از مصرف جهانی را به خود اختصاص داده است در حالیکه سهم بازار غذای حلال در سال 2012 معادل 16.6 درصد از مصرف جهانی بوده است. با این روند انتظار می رود که این رقم در سال 2019 به حدود 2537 میلیارد دلار برسد که حدود 21.2 درصد از حجم بازار مصرف جهانی خواهد بود.

طبق این گزارش، در سال 2013 اندونزی با 190 میلیارد دلار، ترکیه با 168 میلیارد دلار، پاکستان با 108 میلیارد دلار و ایران با 97 میلیارد دلار در صدر مصرف کنندگان اسلامی غذا و نوشیدنی حلال قرار داشته اند. تهیه و توزیع غذای حلال در سال 2013 بالغ بر 151 میلیارد دلار هزینه داشته است.

آنطور که در گزارش موسسه پژوهش هاي برنامه ريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي نوشته شده است و براساس گزارش مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی (به نقل از تامسون رویترز 2013) ارزش اقتصاد اسلامی ایران در سال های 2012 و 2013 به ترتیب معادل 318 و 464 میلیارد دلار برآورد شده است. ایران با سهم 5 درصدی جمعیت حدود 7 تا 8 درصد اقتصاد بخش غذا و شیوه زندگی حلال جهان را داشته و در مجموع سهمی 10  الی 13 درصدی از اقتصاد اسلامی جهانی را داراست.

بازار غذا با ارزشی نزدیک به 1300 میلیارد دلار به تنهایی تقریبا 65 درصد از کل ارزش بازار بخش غذا و شیوه زندگی حلال را تشکیل می دهد و به همین دلیل بازار بخش غذا، مرکز توجه تجارت حلال است. ارزش بازار بخش غذا و شیوه زندگی حلال ایران در مجموع حدود 132 میلیارد دلار در سال 2012 برآورد شده که در سال 2013 به بیش از 141 میلیارد دلار رسیده است. بازار غذا با ارزشی نزدیک به 97 میلیارد دلار به تنهایی تقریبا 70 درصد از کل ارزش بازار بخش غذا و شیوه زندگی حلال در ایران را تشکیل می دهد و این ماجرا نشان می دهد که به بازار بخش غذای حلال در ایران باید توجه کافی شود.

البته پژوهش های مختلف نشان می دهد که ایران درمیان عمده ترین کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی که در تجارت فراورده های حلال فعالیت دارند، از سهم و جایگاه به نسبت مناسبی برخودار است. براوردها نشان می دهد که ایران در سال 2005، 21 درصد صادرات فراورده های گوشتی، 3.6 درصد صادرات فراورده های کنسرو و نوشیدنی و 1.2 درصد فراورده های لبنی حلال از مجموع صادرات فراورده های گوشتی کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی را به خود اختصاص داده است.

همچنین هم براساس گزارش وزارت جهاد کشاورزی در سال 95، کل صادرات بخش کشاورزی در سال 1394 برابر 4756.93 هزار تن معادل 5447.01 میلیون دلار بوده است که از میزان 1.88 هزار تن، معادل 4.35 میلیون دلار گوشت قرمز و 71 هزار تن معادل 101.01 میلیون دلار گوشت مرغ است.

طبق این آمار و ارقام گزارش موسسه پژوهش هاي برنامه ريزي، اقتصاد كشاورزي و توسعه روستايي می گوید که صادرات حدود 5.5 میلیارد دلار محصولات کشاورزی که با اندکی اقماض می توان آن را در زمره صادرات حلال در نظر گرفت، سهم بسیار ناچیزی از صادرات در بازار حلال دنیا است.

این در حالی است که کشورهای مالزی، اندونزی، کویت، عربستان سعودی و امارات متحده عربی در میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی و همچنین کشورهای آفریقای جنوبی، سنگاپور و استرالیا دارای نظام صدور گواهی های حلال بسیار سازماندهی شده هستند.