بهبود ظرفیت‌های علمی و فناوری در ایران طی یک دهه گذشته

 موسسه آنکتاد، در گزارش اخیر خود نسبت به بهبود «قابل توجه» ظرفیت علم، فنآوری و نوآوری (STI) ایران صحه گذاشته است. این موسسه همچنین در گزارش خود به سیاستگذاران ایرانی توصیه می‌کند که درآمدهای حاصل از نفت، گاز و مواد معدنی را برای سرمایه‌گذاری در زمینه ارتقا و مدرن‌سازی زیرساخت‌های صنایع اختصاص دهند.

معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران گزارش اخیر آنکتاد را بررسی و خلاصه‌ای از آن ارائه کرده است، ایران از سال 2002 تاکنون اقدامات سیاستی مهمی را برای ارتقای فناوری و بهبود ظرفیت نوآوری خود اجرا کرده است. اما با این وجود آنکتاد توصیه می‌کند سیاست‌های علم، فناوری و نوآوری در ایران باید با سایر سیاست‌های کلیدی توسعه از جمله موارد مربوط به توسعه صنایع، تجارت، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تحصیلات و رقابت نیز هم‌راستا باشد.

بررسی‌های آنکتاد بر اهمیت ایجاد یک سیستم نوآوری و قابلیت اقتصادی برای تولید همزمان بنگاه‌های قوی در صنایع سنتی مانند نفت، گاز و فولاد و بنگاه‌های جدید نوآور در صنایع نوظهور مانند نانوتکنولوژی و فناوری اطلاعات و ارتباطات تاکید دارد.

بر این اساس، این موسسه، توصیه‌های کلیدی را برای سیستم نوآوری نفت و گاز ایران ارائه کرده است؛ ارتقای آموزش همگانی در سیستم نوآوری نفت و گاز به همراه استراتژی‌هایی برای ایجاد قابلیت‌های محلی، ترویج توسعه تامین‌کنندگان از جمله توسط ارتباطات بنگاه‌های چند ملیتی- محلی، توسعه ابزارهای عمومی خرید و تشکیل موسسات مالی و ابزارهای موردنیاز برای حمایت از عرضه و تقاضا و بازسازی مجموعه نهادی بخش نفت و گاز و توسعه بیشتر جریان‌ها و ارتباطات دانش علمی بین شرکت‌ها و سازمان‌های Strategies & Techniques از جمله توصیه‌های آنکتاد است.

در ادامه این گزارش آمده است: «با توجه به اینکه ارتباطات سرمایه‌گذاری و تجارت بین‌المللی ایران روند افزایشی داشته است، سیاستگذاران باید درآمدهای حاصل از نفت، گاز و مواد معدنی را برای سرمایه‌گذاری در زمینه ارتقا و مدرن‌سازی زیرساخت‌های صنایع اختصاص دهند. همچنین باید بر تقویت تلاش‌ها در جهت دستیابی به ظرفیت‌های بزرگتر نوآوری و فنآوری مورد نیاز برای رشد و توسعه پایدار کشور در بلندمدت متمرکز شود؛ بدین معنا که با دو برابر کردن تلاش‌های اخیر، اقتصاد ایران از اقتصادی منبع‌محور به سمت اقتصاد مبتنی بر دانش و نوآوری هدایت شود. بدیهی است تحقق این امر نیازمند همسوسازی ترکیب سیاستی توسعه با نوآوری و در نظر گرفتن آن در دستورکار سازمان‌های دولتی و خصوصی است.»

به گفته مدیر بخش فناوری و لجستیک آنکتاد در جلسه کمیسیون علم و فناوری برای توسعه (CSTD) اتحادیه ملل واقع در ژنو، علم و فناوری درکنار تجارت، قوی‌ترین نیروهای محرک دستیابی به رشد، کاهش فقر و توسعه نیروی انسانی هستند.

متن کامل تحلیل معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران از گزارش آنکتاد را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.