تعداد شتابدهندههای ایرانی به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. تعداد بالای شتابدهندههای کسب و کار در اکوسیستم استارتآپهای ایرانی از ایجاد یک حباب خبر میدهد چراکه بیشتر این شتابدهندهها هم اصولی کار نمیکنند و نمیتوان روی آنها برای ایجاد و پیشبرد کسب و کارهای نوپا حساب کرد.
امیرحسین ناطقی، مدیر بازی رقابت پادشاهان/منبع:آینده نگر
*ایده که چالش ما نیست
خوشبختانه در ایران ایدهپردازی برای استارتآپهای ایرانی مشکل نیست. از سوی دیگر با این نظر مخالفم که ایده بیشتر استارتآپها در ایران تکراری است. به نظر من طرح ایده در ایران راحتتر است و اینکه ایدههای موفق دنیا را در کشورمان پیاده کنیم مسئلهای نیست. اتفاقا از یک زاویه استقبال مردم و سرمایهگذاران از ایدههای تکراری خوب است چراکه باعث شده طرح ایده برای فعالان استارتآپی و کسب وکارهای نو چالش نباشد. نکته مهم اما خلاقیت و نوآوری در ارتباط با ایدههاست. باید چیز تازهای به ایدههای تکراری و اجراییشده در خارج یا داخل ایران اضافه کنیم و براساس نیاز بازار ایران محصول را عرضه کنیم.
*نمونه اولیه باید سرمایهگذار را قانع کند
یکی از اصلیترین مسائل استارتآپهای جوان جذب سرمایهگذار است. ایده اولین چیزی است که سرمایهگذار از فعال استارتآپی میخواهد و در بیشتر موارد سرمایهگذاران ایدههای کمتر امتحانشده در جهان را نمیپذیرند و بیشتر تمایل دارند سرمایههایشان را برای راههای رفته خرج کنند تا فکرهای بکر و دستنخورده. این یک واقعیت در ارتباط بین فعال استارتآپی و سرمایهگذار است. شاید در ابتدای کار محصول تازه مورد پذیرش مخاطب و سرمایهگذار قرار نگیرد اما دنیا به آخر نرسیده است. نمونه اولیه مهمترین برگ برنده فعال استارتآپی است که اگر ارزش داشته باشد، پول توسعه خودش را جذب میکند. با نمونه اولیه خوب میتوان سرمایهگذار را قانع کرد. شناخت درست اکوسیستم، آشنایی با مضامین استارتآپی و دست و پنجه نرم کردن با مشکلات در زمین بازی ویژگیهای اصلی یک سرمایهگذار خوب برای یک استارتآپ است. در این شرایط لزومی به صرف وقت و انرژی برای قانع کردن یا به عبارت دیگر فهماندن مسائل خاص استارتآپ به یک سرمایهگذار نیست. شناخت منطقی و درک کافی سرمایهگذار از فضای کار کسب و کارهای نو کافی است و معتمد و منطقی بودن او ضامن دوام همکاری است.
با وجود تمام نگرانیهایی که درباره جذب سرمایه برای کارآفرینان جوان عنوان میشود، به نظر میرسد در این زمینه هم کمتر چالش داشته باشیم اما با مشکلات دیگری روبهرو شویم که ناشی از تلاش برای برطرف کردن چالش جذب سرمایه است. در فضای کنونی کسبوکارهای نوپای ایران تعداد شتابدهندههای ایرانی به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. تعداد بالای شتابدهندههای کسب و کار در اکوسیستم استارتآپهای ایرانی از ایجاد یک حباب خبر میدهد چراکه بیشتر این شتابدهندهها هم اصولی کار نمیکنند و نمیتوان روی آنها برای ایجاد و پیشبرد کسب و کارهای نوپا حساب کرد. در چنین فضایی باید امیدوار بود که تعداد سرمایهگذاران و شرکتهای شتابدهندهای که براساس اصول مشخص و استانداردها کار میکنند افزایش پیدا کند نه اینکه در فضای اقتصادی کشور صرفا با تصویری از سرمایهگذار روبهرو شویم نه واقعیت آن.
یکی از آسیبهایی که در مرحله جذب سرمایه متوجه استارتآپهاست مسئله ایدهدزدی است. با توجه به افزایش تعداد شرکتهایی که به سرمایهگذاری بر ایدههای تازه تمایل نشان میدهند و البته عدم فعالیت اصولی بخش زیادی از آنها، مسئله ایدهدزدی تهدید جدی به نظر میرسد، تهدیدی که من شخصا به آن اعتقادی ندارم. در شرایط کنونی کسب و کارهای نوپا ایده مهم نیست بلکه پیادهسازی و اجرای آن از اهمیت بیشتری برخوردار است و دانش آن هم منحصرا در اختیار صاحب ایده قرار میگیرد. روشهای اجرای یک ایده استارتآپی خلاقانه رمز موفقیت کسب و کارهای نوپاست پس پیادهسازی ایده جایی است که باید خاص بودن و نوآورانه بودن ایده را در آن جست و همین نکته تهدید دزدیده شدن ایده را کمرنگ میکند.
*استودیو یا استارتآپ؟
صنعت بازی در ایران کمتر استارتآپی است. بیشتر بازیسازها به خودشان به چشم یک استودیو نگاه میکنند یعنی محیط کار را تشکیل میدهند و بازیهای مختلف را تولید میکنند. در فضای استارتآپها بازی مطرحی نداریم که دنبال جذب سرمایهگذار باشد و بعد تحلیل کنیم که سرمایهگذاران چقدر به استارتآپهای سرگرمی و بازیها توجه میکنند. بنیاد بازیهای رایانهای خوشبختانه در زمینه بازیسازی در ایران به خوبی فعالیت میکند. ظرفیتهای بازیسازی در ایران در حال شناخته شدن است اما باید بیشتر کار کرد. از فعالیتهای موفقیتآمیز بنیاد در معرفی ظرفیتها و حمایت از بازیسازان برگزاری نمایشگاه TGC و دعوت از سرمایهگذاران خارجی بود. در این نمایشگاه امکان مذاکرات رودررو برای بازسازان ایرانی و سرمایهگذاران خارجی فراهم شد و میتوان این نمایشگاه را یک اقدام مناسب برای بینالمللی کردن بازیها برشمرد.
*حباب اگر بترکد
فکر میکنم ایجادکنندگان یک استارتآپ بهترین مدیران آینده آن خواهند بود. زمانی که دیگر استارتآپی در کار نیست و تبدیل به یک کمپانی شدیم چالش مدیریت با حضور پررنگ فعالان استارتآپی کمرنگ میشود. فکر میکنم فردی که خودش گام اول را در ایجاد یک کسب و کار برداشته بهترین تصمیمگیر درمورد آینده آن است. ما در شرایط فعلی مدیریت خارج از بازی «رقابت پادشاهان» را قبول نداریم اما کسی از آینده خبر ندارد و ممکن است در مراحل بعدی با توجه به نیازهای کسبوکارمان به این نتیجه برسیم که بهتر است از مدیریتی خارج از دایره موسسات استارتآپ کمک بگیریم.
صنعت بازی برای توسعه فرصتهای شغلی و استفاده از ظرفیت جمعیت جوان کشور قابل اتکاست. رویدادهای قابل توجهی در فضای استارتآپهای ایرانی و صنعت بازی در حال رخ دادن است اما متاسفانه در مقابل شاهد ایجاد حباب بزرگی هستیم که ناشی از رشد شتابدهندههای تقلبی است. این حباب روزبهروز بزرگتر میشود و اگر بترکد، تعداد زیادی از استارتآپها که با تکیه بر شتابدهندههای غیراصولی کسبوکارهای غیراصولی راهاندازی کردند از بین خواهند رفت. کسبوکارهای نوپای استاندارد به حیاتشان دامه میدهند اما آنها که با وجود ایدههای خوب بر امواج سوار شدند، آسیب خواهند دید.