استخوان ۵۲ هزار سالهای که در غاری در کرواسی کشف شد، نشان میدهد که ما انسانهای مدرن، ارتباط نزدیکتری با خویشاوندان خود داشتهایم.
نمونههای جمعآوری شده در این غار، نشان از نمونه نادری از ژنوم تقریبا کامل یک نئاندرتال دارد که به تایید چندین فرضیه در زمینهی اجداد ما کمک میکند. به عقیده دانشمندان این نمونههای جدید به ما نشان میدهد که ما به لحاظ ژنی به نئاندرتالها، نزدیکتر از چیزی هستیم که پیش از تصور میکردهایم.
کشف دیانای نئاندرتالها تقریبا بهمانند اخبار علمی قدیمی است، اما جالب است که مروری به روند اکتشافات اخیر داشته باشیم. دانشمندان در سال ۲۰۱۰، در جستجوی دیانای نئاندرتالها در ۴۴ بقایای استخوانی کشف شده در غاری به نام وینیدیا در شمال کرواسی بودند. آنها در آن زمان قادر به کامل کردن نخستین ژنوم کامل نئاندرتالها شدند که رویداد مهمی در زمینهی ژنتیک و همچنین مطالعه تاریخچه تکامل انسان بود.
دانشمندان در سال ۲۰۱۴ در کوههای آلتای سیبری با یک نمونه ۱۲۲ هزار ساله یک نئاندرتال دیگر برخورد کردند تا موفقیتهای بیشتری را در این زمینه کسب کنند. محققان با استفاده از ژنوم این نئاندرتال و انسانهای مدرن و یکی دیگر از خویشاوندان نزدیک ما موسوم به انسانتبار دنیسووا درک خود را از تاریخچه تکاملی انسان بهبود بخشیدند.
ژنهای نمونه آلتای نشان میداد که حدود ۲.۱ درصد از دیانای انسانهای مدرن ساکن اروپا و آسیا، از دیانای نئاندرتالها تشکیل شده است. همانطور که این کشفیات چشمگیر بودند، محققان مرکز انسان شناسی تکاملی موسسه ماکس پلانک، میخواستند با فناوریهای جدید، اطلاعات بیشتری را از درون استخوانهای غار ویندیا به دست بیاورند.
حال به نظر میرسد که یک استخوان از این استخوانها که به ویندیا ۳۳.۹ موسوم است، ممکن است حکم گنجینه ای نادر را برای این محققان داشته باشد. محققان در این مطالعهی جدید، موفق شدند یک ژنوم کامل و با کیفیت نئاندرتال را تکمیل کنند. اکنون محققان با استفاده از اطلاعات تحقیقات گذشته، تصویر واضحی از چگونگی ارتباط بین نئاندرتالها و مردمان اروپا و آسیا در اختیار دارند. همانطوری که تحقیقات گذشته نشان میداد، نمونه ویندیا ۳۳.۹ متعلق به یک جمعیت ۳ هزار نفری نئاندرتالها بوده است.
ژنوم کشف شده در آلتای، حاوی نکاتی در مورد والدین و خواهران و برادرانش بود و حتی سوالاتی در مورد لثهی نئاندرتالها مطرح کرد. اما نمونهی ویندیا ۳۳.۹ هیچ نشانهای از والدینش را نشان نمیدهد. زندگی نئاندرتالها در اروپا به زمانی باز میگردد که اولین گروه از هوموساپینها یا انسانهای مدرن از آفریقا وارد اروپا شدند و احتمالا از آنجا در دیگر نقاط جهان گسترده شدند. دیانای نمونه غار ویدیا، اثبات قویتری برای ارتباط انسان های مدرن با نئاندرتالها است.
اکنون تحقیقات جدید نشان میدهد که دیانایهای مردمان اروپا و آسیا میتواند حاوی تا ۲.۶ درصد نئاندرتال باشد. این مطالعهی جدید همچنین شواهدی از آمیزش نئاندرتالها و انسانهای مدرن بین ۱۳۰ تا ۱۴۵ هزار سال قبل پیش از جدا شدن نئاندرتالهای کرواسی و سیبری را نشان میدهد.
این مورد جدید، همچنین شواهدی را نشان میدهد که با توجه به آن، انسانها ۱۲۴هزار سال قبل به اروپا رسیدهاند. انواع ژنهایی که خویشاوندان ما، در این مورد، ویندیا ۳۳.۹ در ما به یادگار گذاشتهاند، مواردی همچون سطوح کلسترول خون، اختلالات گوارشی، انباشت چربی در اطراف روده، واکنش به داروهای ضد ویروس و پیشرفت برخی بیمارها مانند روماتیسم مفصلی و روان گسیختگی هستند.
محققان می گویند:
ژنهای نئاندرتالها میتوانند در مواردی همچون سطوح کلسترول خون، اختلالات گوارشی، انباشت چربی در اطراف روده، واکنش به داروهای ضد ویروس و پیشرفت برخی بیمارها مانند روماتیسم مفصلی و روان گسیختگی روی انسانهای مدرن تاثیر گذاشته باشند.
حال مطالعهی جداگانه دیگری از انسان شناسان موسسه ماکس پلانک نشان میدهد که ژنهای نئاندرتالها میتواند در موارد دیگری همچون رنگ پوست و مو، الگوهای خواب، روحیه و حتی خطر ابتلا به نیکوتین هم روی انسانهای مدرن تاثیر گذاشته باشد.
قطعا در آیندهای نزدیک با پیشرفتهای جدید در زمینه استخراج و توالییابی ژنومها، شاهد اکتشافات جدیدی خواهیم بود که درک ما از نئاندرتالها و میراث آنها برای ما انسانهای مدرن را آشکارتر خواهند کرد.
نئالندرتالها برای دهها هزار سال، در قارهی اروپا زندگی میکردند و تلاش می کردند خود را با سرزمینهای عجیب و آب و هوا تطبیق دهند و بلاخره در حدود ۳۰ هزار سال قبل منقرض شدند. اما ممکن است، با وجود اینکه مدتها از مرگ آخرین خویشاوندان نزدیک ما گذشته باشد، اما میراث آنها هنوز هم در بسیاری از ما وجود داشته باشد.