فروشگاه‌های کوچک در ژاپن چطور از تکنولوژی‌های جدید استفاده می‌کنند؟
تکنولوژی‌های آینده فروشگاهی می‌توانند اطلاعات حک‌شده روی تگ‌های کوچک هریک از کالاها را بخوانند و اموری مثل مدیریت موجودی و صندوق را به شکل اتوماتیک انجام دهند
آینده نگر/منبع: بلومبرگ
تاکانوری ساکای صاحب یک خواروبار فرشی در هیمجی – شهری در مناطق مرکزی ژاپن- است. او شیفت شب را خودش اداره می‌کند چون کسب و کار او آن‌قدر سود نمی‌دهد که هزینه دستمزد کارکنان در ساعات غیرمعمول را نیز متحمل شود. او می‌گوید افزایش هزینه به‌کارگیری نیرو در ژاپن باعث دردسرهای زیادی برای امثال او شده است.
خواروبارفروشی‌هایی شبیه مغازه او در همه نقاط ژاپن دیده می‌شوند و طبق آمار، در کل کشور ۵۵ هزار مغازه از این نوع وجود دارد که ۱۷ درصد از کل فروش مواد غذایی و نوشیدنی ژاپن از طریق آنها انجام می‌شود.
اوضاع بازار کار در ژاپن امروزه به گونه‌ای است که چندان با اوضاع کشورهای دیگر تطابق ندارد. نرخ بیکاری در این کشور به پایین‌ترین سطح خود در ۲۵ سال اخیر رسیده و تنها ۲.۴ درصد است. بسیاری از فروشگاه‌ها به دنبال جذب نیروی کار هستند و در شهرهای بزرگ مثل توکیو و اوزاکا حتی جذب نیروی کار خارجی، زنان خانه‌دار و سالمندان هم مورد توجه قرار گرفته است؛ شرایطی که پیش‌تر در ژاپن دیده نمی‌شد. در همان شهرهای بزرگ، دستمزد نیروی کار در خرده‌فروشی‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ به صورت متوسط ۱۱ درصد افزایش نشان داده است.
حالا فروشگاه‌های بزرگ به منظور کاهش هزینه‌ای که باید به نیروی کار خود بپردازند، مشغول سرمایه‌گذاری روی اتوماسیون و به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته‌ای شده‌اند که بتواند جای نیروی کار انسانی را بگیرد. مثلا گروه بزرگی از فروشگاه‌ها مشغول همکاری با وزارت اقتصاد، تجارت و صنایع ژاپن شده‌اند تا تکنولوژی تشخیص فرکانس رادیویی را تا سال ۲۰۲۵ به راه بیندازند. این تکنولوژی از روش‌های ارتباطی وایرلس برای خواندن اطلاعات حک‌شده روی تگ‌های کوچک هریک از کالاهای فروشگاه استفاده می‌کند. یعنی با استفاده از آن، اموری مثل مدیریت انبار و موجودی و نیز کارهای صندوق را می‌توان به شکل اتوماتیک انجام داد.
در همین ماه فوریه گذشته، وزارت اقتصاد، تجارت و صنایع ژاپن از خبرنگاران رسانه‌های جمعی دعوت کرد تا از شبیه‌سازی یک فروشگاه مدرن که در این وزارت‌خانه برپا شده بود دیدن کنند. در این فروشگاه، صندوق‌ها همگی به شکل خودکار از مشتری پول می‌گرفتند. همچنین تمام محصولات غذایی – از ساندویچ کالباس آماده گرفته تا کیک و تیرامیسو دارای تگ‌های آبی‌رنگی بودند که نشان می‌داد تکنولوژی تشخیص فرکانس رادیویی در آنها به کار رفته است. یک مثلث قرمز نیز به عنوان هشدار روی این محصولات ثبت شده بود تا به آنها یادآوری کند که پیش از گذاشتن محصولات غذایی در مایکروویو باید این تگ‌ها را جدا کنند چون فلز به‌کاررفته در آنها می‌تواند باعث انفجار در مایکروویو شود.
تکنولوژی تشخیص فرکانس رادیویی دهه‌هاست که به شکل‌های مختلف مورد استفاده قرار دارد. از جمله مهم‌ترین این استفاده‌ها می‌توان به ردیابی قطعات خودرو در خط تولید و نیز یافتن دی‌وی‌دی‌های کرایه‌ای در قفسه‌های عظیم فروشگاه‌های صوتی و تصویری اشاره کرد. استفاده از این تکنولوژی به دلیل هزینه سنگینش چندان در امور فروشگاهی مورد توجه قرار نداشته است اما امروزه اوضاع در کشورهایی مثل ژاپن به گونه‌ای شده که سرمایه‌گذاری در این حوزه کاملا به صرفه به نظر می‌رسد. چشم‌انداز آینده بازار کار ژاپن هشداردهنده است: جمعیت کاری ژاپن از ۸۷ میلیون نفر در سال ۱۹۹۷ به ۷۶ میلیون نفر در سال جاری کاهش پیدا کرده است و بنابراین تسریع استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای جبران آن ضروری به نظر می‌رسد.
خود فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیز به صورت مستقل از دولت ژاپن مشغول تلاش برای اتوماسیون امور خود هستند. از آن جمله می‌توان به همکاری لاسون اینک با شرکت پاناسونیک اشاره کرد که اموری مثل بسته‌بندی سریع کالاها و تعیین سریع مجموع میزان پرداختی در صندوق را شامل می‌شود. هدف از این همکاری‌ها این است که میزان فشار کاری که برای نیروی کاری انسانی باقی می‌ماند به شکل قابل توجهی کاهش یابد و نیاز به استخدام این نیروها نیز کم شود.
اما این تکنولوژی‌ها در کنار مزایایی که دارند، انتقاداتی نیز دریافت کرده‌اند و برخی صاحبان کسب و کارها در خصوص استفاده از آنها تردید دارند. آنها می‌گویند اگر قرار باشد تجهیزاتی در فروشگاه‌ها نصب شود که نیاز به نیروی کار انسانی نداشته باشد، باز هم باید افرادی را به کار گرفت تا طرز استفاده از آنها را به مشتریان یاد بدهند و این موضوع ممکن است تا سال‌ها ادامه داشته باشد.
