دارو تقاضای همیشگی مردم است که نبود یا کمبود آن آسیب‌های اجتماعی و درمانی بزرگی برای جامعه به همراه خواهد آورد. با توجه به این مسئله دارو ازجمله کالاهایی است که دولت‌ها نسبت به آن حساسیت ویژه‌ای دارند. متأسفانه در دوره دولت‌های نهم و دهم با مشکلات زیادی درزمینهٔ تهیه دارو مواجه بودیم. کمبود دارو زمینه‌ی آسیب‌هایی را در جامعه فراهم کرده بود. خوشبختانه در چهار سال اخیر به شرایط بهتری رسیدیم.
محمود نجفی عرب
رقابت سنگین تولیدکنندگان
بخش بزرگی از داروی موردنیاز مردم تولید می‌شود و البته رقابت سنگینی در حوزه تولید بین تولیدکنندگان برقرار است. در منحنی عرضه و تقاضا، عرضه مثبت است و تولیدکنندگان در جذب بازار دچار مشکل شدند. رقابت نامناسبی درزمینهٔ تولید شکل گرفته است و سندیکای تولیدکنندگان داروهای انسانی ساماندهی این وضعیت را در اولویت قرار داده بااین‌وجود هنوز نتوانستیم به نظام اخلاقی منطقی و مناسبی در این زمینه برسیم. یکی از مهم‌ترین مشکلات ما این است که در بازارهای صادراتی به روی ما باز نیست. باوجود تمام زحماتی که در سال‌های اخیر کشیده شد، هنوز سهم خوبی در بازارهای صادراتی کشورهای منطقه نداریم. هرچند افغانستان، عراق و سوریه مشتریان بالقوه ما هستند اما در عراق به دلیل رفتار متغیر دولتمردان این کشور نتوانستیم به صادرکننده عمده دارو تبدیل شویم. در افغانستان هم همین مسئله مانع توسعه بازارهای صادراتی ماست. بالا بودن حجم تولید و اشباع بازار داخلی و عدم دسترسی به بازارهای صادراتی از مهم‌ترین مشکلات صنایع دارویی کشور است.
یک افتخار ملی
درزمینهٔ تولید فرآورده‌های با تکنولوژی جدید یعنی داروهای بایوتک و بایو سمی لار موفق بودیم. سرعت مناسب در تولید این داروها باعث شد بتوانیم از حجم واردات این نوع دارو به کشور کم کنیم. علاوه بر تأمین نیاز داخل فرصت صادرات این محصولات به بازارهای جهانی فراهم‌شده است. سوریه، روسیه، عراق و اوکراین از واردکنندگان عمده این نوع داروها از ایران هستند. این دستاورد از افتخارات ملی ماست و بهتر است بیش از گذشته از شرکت‌های فعال در این زمینه حمایت کنیم و راه را برای فعالیت بیشتر آن‌ها هموار کنیم. درزمینهٔ تولید داروهای بایوسمی لار در ترکیه موفق به سرمایه‌گذاری مشترک شدیم که این هم از افتخارات ملی ماست. این بخش و البته بخش داروهای معمولی این ظرفیت را دارد که با حمایت بیشتر تراز بازرگانی درزمینهٔ دارو را مثبت کند.
جذب سرمایه خارجی
درزمینهٔ جذب سرمایه‌گذاری خارجی به دلایل متعدد چندان موفق نبودیم. مقاومت‌هایی در داخل در این زمینه وجود دارد. علاوه بر این شرکت‌های داروساز بین‌المللی به ما اعتماد نمی‌کنند و در این زمینه نیازمند حمایت بیشتری هستیم. هرچند شرکت‌هایی وارد عرصه شده و کار را شروع کردند اما با حمایت بیشتر می‌توانیم شرکای بیشتری جذب کنیم. ظرفیت ایران ازنظر سیاسی و اقتصادی مثبت است و بازار بزرگ 350 میلیونی کشورهای همسایه فرصت خوبی برای شرکت‌های بین‌المللی دارویی است. برای استفاده از این ظرفیت نیاز به حمایت بیشتر دولتمردان داریم. متأسفانه مشکل‌آفرینی برخی افراد که نه درزمینهٔ دارو بلکه درزمینهٔ بازرگانی فعالیت می‌کنند مشکلاتی را در جذب سرمایه ایجاد کرده است.
به‌طورکلی در ایران 6 میلیارد دلار دارو مصرف می‌کنیم. با اتکای به توان داخلی توانستیم از این مقدار تنها یک میلیارد دلار را وارد و باقی نیاز کشور را تولید کنیم. امیدواریم زمینه سرمایه‌گذاری برای تولید مشترک با داروسازهای بزرگ دنیا در این فراهم شود. ظرفیت جذب این شرکت‌ها را داریم و با حمایت بیشتر می‌توانیم به صادرات بیشتر برسیم.
مطالبه مهم صنایع دارویی
در دولت یازدهم صنعت دارو شکل و شمایل بهترین پیداکرده است اما هم چنان مسئله خصولتی ها که رئیس‌جمهور هم به آن اشاره می‌کند از مسائل ماست. ممکن است بعضی از خصولتی ها در گستره حاکمیتی دولت نباشد و به سایر قوا بازگردد اما تأمین اجتماعی و بانک‌ها دو زمینه‌ای است که دولت می‌تواند با اعمال اصلاحاتی در آن به کمک صنایع دارویی بیاید.
در بخش دارو درزمینهٔ تولید و توزیع با شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی مواجه هستیم که به دلیل مشکلات مدیریتی در سنوات گذشته کار آیی لازم برای استفاده از ظرفیت‌های این بخش را ندارند. نجات صنایع دارویی از خصولتی ها اگر در اولویت‌های دولت آینده قرار بگیرد، بخش دارو متحول می‌شود. صنایع دارویی رو به رشد است و این ظرفیت را دارد که با حمایت بیشتر، در توسعه اهداف صادراتی نقش مؤثری ایفا کند.
