درآمد میلیاردی که بدست نمی آید
در گذشته به دلیل سبقت از کشورهای منطقه در توسعه یافتگی، ایران میزبان گردشگرانی از کشورهای همسایه بود که لزوما برای بازدید از آثار باستانی و تاریخی به آن سفر نمی کردند. بخش بزرگی از مسافران کشورهای همسایه برای درمان به ایران می آمدند. گردشگری سلامت شامل گردشگری پزشکی، گردشگری درمانی طبیعی و گردشگری تندرستی، رفاهی یا پیشگیری است که قدمتی به درازای عمر بشر دارد. وضعیت گردشگری سلامت در ایران چگونه است؟
هرچند در بررسی های تاریخی گردشگری سلامت را به دوران پس از عصر سنگ نسبت می دهند که با بازدید از چشمه های معدنی و گرم آغاز شده اما با وجود چنین قدمتی، گردشگری سلامت در کشورهایی مثل ایران به رشد قابل توجه نرسیده است. در تیرماه سال گذشته دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت از این گفت که درآمد جهانی گردشگری پزشکی 150 میلیارد دلار بوده و سهم ایران در سال 95 از این میزان به کمتر از نیم درصد می رسد. البته محمدعلی فیاضی از نقص این آمار هم گفته و اینکه افرادی که برای جراحی پلاستیک به ایران سفر میکنند در این آمار محاسبه نشده است. به گفته دبیر شورای راهبردی گردشگری سلامت این شاخه گردشگری در سال 95 دست کم 500 میلیون دلار درآمد عاید اقتصاد ایران کرده است. این میزان درآمد در حالی کسب شده که کارشناسان سهم واقعی ایران از گردشگری سلامت را دست کم یک میلیارد دلار تخمین می زنند و از این می گویند که زیرساخت های پزشکی در ایران توانایی ایجاد درآمد 7 میلیارد دلاری را هم دارد. با وجود این ظرفیت ها اما آمار و حواشی از آب رفتن سهم ایران در گردشگری سلامت حکایت دارد. ایسنا نوشت تا سال 96 آخرین آمار رسمی از گردشگری سلامت توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری منتشر شد که درآمد حاصل از این شاخه گردشگری را در سال 92، یک میلیارد و 200 میلیون دلار تخمین زده بود.
اما چه آسیب هایی متوجه گردشگری سلامت در ایران است؟ یکی از مهم ترین آسیب های گردشگری سلامت، حضور مراکز غیرمجاز و دلال ها در این شاخه مهم از گردشگری است. از سوی دیگر عده‌ای از گردشگرانی که سال گذشته برای درمان به ایران آمدند؛ با آسیب‌های دیگری مواجه شدند که شاید دیگر هرگز به ایران نیایند. حسین الله‌بداشتی (سرپرست دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری) در گفت وگو با ایلنا در این باره گفت: این مسائلی که نام بردید ازجمله آسیب‌هایی است که به گردشگری سلامت وارد شده و برای آن ضدتبلیغی ایجاد کرده است. متاسفانه در آن زمان، مراکز غیرمجاز و واسطه‌ها گردشگران سلامت را به مقاصد خود می‌بردند و چنین مواردی پیش آ‌مد. البته در حال حاضر هم ما نمی‌دانیم گردشگران ورودی به چه منظوری به ایران می‌آیند و در کدام دسته از گردشگران قرار می‌گیرند؟ فرد می‌تواند به راحتی و با توصیه دوست یا فامیلی که در ایران دارد بگوید برای زیارت آمده و بعد از آمدن با واسطه‌هایی رو به رو شود و به کار درمان خود بپردازد.
اکنون کشورهای شرق آسیا از مهم ترین مقاصد گردشگران سلامت در دنیا هستند اما سهم ایران به دلیل عدم وجود متولی مشخص در این شاخه مهم از صنعت گردشگری و وجود بعضی جریان های نامناسب مثل فعالیت مراکز غیرمجاز در حال آب رفتن است. عدم ارائه آمار دقیق از گردشگران ورودی سلامت امکان برنامه ریزی در این باره را از سرمایه داران و فعالان اقتصادی نیز سلب کرده است.
